Jednym z naszych sztandarowych działań jest zabieganie o ochronę prawną starych drzew. Takie drzewa, niekiedy kilkusetletnie, są siedliskami dla całej gamy organizmów, zaczynając od epifitycznych mchów, różnorodnych grzybów, śluzowców, kończąc na owadach, ptakach i ssakach. Możliwość ochrony daje forma jaką jest pomnik przyrody.
W latach 2018-2023 z naszej inicjatywy powołanych zostało 139 pomników przyrody obejmujących łącznie 330 drzew w Puszczy Sandomierskiej:
33 pomniki obejmujące 77 drzew w gminie Nowa Dęba [treść uchwały 2018] [treść uchwały 2020]
27 pomników obejmujących 66 drzew w gminie Grębów [treść uchwały 2018]
62 pomniki obejmujące 170 drzew w Lesie Zwierzynieckim w gminie Tarnobrzeg [treść uchwały 2019]
17 pomników obejmujących 17 drzew w Kłapówce w gminie Kolbuszowa [treść uchwały 2023/1] [treść uchwały 2023/2]
Lokalizacje wszystkich powołanych dzięki naszej pracy pomników przyrody przedstawia poniższa mapa. Zaznaczone są na niej także poglądowo strefy buforowe o promieniu 15 metrów od pnia każdego drzewa, gdzie zgodnie z uchwałami ustalone są strefy ochronne. Drzewa w Lesie Zwierzynieckim w Tarnobrzegu, w wydzieleniu 81 Nadl. Nowa Dęba oraz w Kłapówce posiadają opis: gatunek, obwód oraz wysokość. Zapraszamy do samodzielnego odkrywania „naszych” pomników.
Poza sukcesami, w temacie pomników przyrody mamy też działania nieudane:
1. Statusu pomników przyrody w gminie Stalowa Wola nie uzyskało 108 drzew, o których ochronę wnioskowaliśmy w 2018 r. Efektem prowadzonej przez nas i stowarzyszenie Nasze Miasto – Stalowa Wola kampanii było jednak zgłoszenie 4 potężnych topoli przez dendrologa Ernesta Rudnickiego i powołanie pomników przyrody obejmujących te drzewa, m.in. najwyższą w Polsce topolę białą „Pławiankę” o wysokości 41,5 m.
2. Z negatywną odpowiedzią spotkał się wniosek o objęcie ochroną jednego dębu szypułkowego o obwodzie 675 cm w centrum miejscowości Kosowy w gm. Niwiska.
3. Pomnikami przyrody nie zostało także 57 drzew w najstarszym fragmencie Puszczy Sandomierskiej, w miejscowości Nowy Nart, gm. Jeżowe (wniosek z 5 kwietnia 2023). Złożyliśmy jednak do RDOŚ w Rzeszowie wniosek o objęcie tego lasu ochroną w formie rezerwatu przyrody.
W poniższym filmie opowiadamy o naszych pomnikach przyrody: